چرا باید از زنبورهای در حال انقراض مراقبت کنیم؟

چرا باید از گونه های مختلف زنبورهای در حال انقراض مراقبت کنیم؟

آنچه که باید بدانید برای کمک به زنبورهای در حال انقراض:

اگر تصور می کنید زنبورهای عسل فقط برای تهیه عسل مفید هستند، سخت در اشتباهید و باید تجدید نظر کنید. آنها برای حفظ منابع غذایی جهانی ضروری هستند و این موجودات با تهدیدهای زیادی روبرو می باشند. مهمترین وظیفه زنبورهای عسل گرده افشانی و کمک به تولید مثل گیاهان گلدار است.

فقط در ایالات متحده آمریکا، فعالیت تجاری گرده افشانی از زنبورهای عسل حدود 20 میلیارد دلار در سال برآورد شده است. بیشتر محصولاتی که زنبورهای عسل گرده افشانی می کنند، سبزیجات، میوه ها و آجیل ها هستند، که همگی از مواد اصلی رژیم غذایی سالم و نیاز روزانه انسانها هستند. در حقیقت، زنبورهای عسل گیاهانی را تولید می کنند که حدود یک چهارم مواد غذایی آمریکایی ها را در بر می گیرد.

چرا کلنی های زنبور عسل رو به نابودی هستند؟

یکی از تهدیدهای زنبورهای عسل که بسیاری از مردم در آمریکا از آن آگاه هستند سندروم سقوط کلنی (CCD) است. انگل ها، سموم دفع آفات، عوامل بیماری زا، تغذیه نامناسب، تکه تکه شدن زیستگاه، شیوه های کشاورزی و مدیریت ضعیف زنبورها همگی با این اختلال مرتبط هستند، اما بر اساس سرویس تحقیقات کشاورزی وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا (ARS) علت اصلی شناخته شده ای برای CCD وجود ندارد.

در رابطه با زنبورهای در حال انقراض طبق یک نظرسنجی اخیر ARS از افرادی که حدود 600000 کلنی زنبور عسل ایالات متحده را مدیریت می کنند، بین اکتبر 2011 و آوریل 2012 به طور متوسط 22 درصد از کلونی ها تلف شده اند، در حالی که در مدت مشابه 2010-2011 کلونی های تلف شده 33 درصد گزارش شده است. در طول فصل زمستان 2012-2013 ، حدود 31 درصد کلنی ها از بین رفته اند. سندروم CCD تنها یکی از دلایل است، اما عوامل دیگری نیز وجود دارند که منجر به کاهش کلنی ها می شوند که در ادامه به آنها هم می پردازیم.

یکی از دلایل این کاهش می تواند ویروس ringspot توتون باشد که معمولاً گیاهان را آلوده می کند اما اخیراً در زنبورهای عسل یافت شده است. این ویروس که به آن TRSV نیز می گویند، در کنه های واروآ نیز یافت شده است، کنه واروآ نوعی انگل است که از خون و چربی بدن زنبور عسل تغذیه می کند. کنه واروآ علاوه بر ضعیف کردن زنبورها بطور مستقیم، ویروس ها را در بین زنبورهای عسل پخش می کند.

رواج روز افزون TRSV در رابطه با ویروس های دیگر زنبور عسل، با کاهش تدریجی جمعیت میزبان همراه است و از این دیدگاه که عفونت های ویروسی تاثیر منفی قابل توجهی بر بقای کلنی خواهد داشت. نتابج بررسی محققان چینی درباره TRSV و ویروس های دیگر بخوانید.

دانشمندان با بررسی کلنی های زنبورعسل که هم قوی و هم ضعیف بودند، دریافتند که ویروس در کلنی های ضعیف بیشتر دیده می شود. کلنی هایی که دارای سطح بالایی از عفونت های ویروسی متعدد بودند، از اواخر پاییز شروع به کاهش جمعیت بیشتر کردند و قبل از فوریه کاملا نابود شدند، اما کندو های با بیماری های کمتر به راحتی فصول سرد را پشت سر گذاشتند. این ویروس زنبورهای در حال انقراض را مورد تهدید قرار می دهد.

دانشمندان با بررسی کلنی های زنبورعسل که هم قوی و هم ضعیف بودند، دریافتند که ویروس در کلنی های ضعیف بیشتر دیده می شود. کلنی هایی که دارای سطح بالایی از عفونت های ویروسی متعدد بودند، از اواخر پاییز شروع به کاهش جمعیت بیشتر کردند و قبل از فوریه کاملا نابود شدند، اما کندو های با بیماری های کمتر به راحتی فصول سرد را پشت سر گذاشتند.

حدود 5 درصد از ویروس های گیاهی شناخته شده می توانند از طریق گرده گل منتقل شوند. محققان در این زمینه می گویند به نظر می رسد این “کوکتل های(گرده) ویروسی سمی” با سندروم CCD زنبور عسل ارتباط دارند. بسیاری از دانشمندان در این زمینه معتقدند که ترکیبی از عوامل انگلی و ویروسی در کاهش جمعیت زنبورهای عسل نقش دارند.

“جی لیان لی” از آکادمی علوم کشاورزی چین در پکن، در این باره گفت: “نتایج مطالعه ما اولین شواهد را نشان می دهد که زنبورهای عسل در معرض گرده های آلوده به ویروس نیز می توانند آلوده شوند و این عفونت در بدن آنها گسترده می شود.” نویسنده اصلی مطالعه TRSV.

کنه واروآ چست و از کجا می آید؟

کنه واروآ از یک زنبور یا حشره دیگر به گل می رسد و آنقدر آنجا می ماند تا یک زنبور عسل به آن گل سر بزند، در این لحظه روی زنبور سوار شده و با پرواز زنبور همراه او به کندو می رود، در داخل کندو از زنبور پیاده شده و خود را به داخل حجره های دارای نوزاد زنبور می اندازد. به موازات رشد لارو با مکیدن خون آن تغذیه شده و تخم گذاری می کند.

چند روز پس از بسته شدن کپسول شفیره نوزادان واروآ متولد شده از خون شفیره مجدد تغذیه می کنند و به بلوغ می رسند و با جفتگیری همخونی تولید مثل کرده و تکثیر می شوند و پس از تکمیل شفیره و تولید زنبور داخل کندو آزاد شده و به کل کندو به همین صورت حمله می کنند. همچنین کنه های بالغ سوار بر زنبوران کارگر شده و با پرواز آنها از کندو خارج می شوند. وقتی زنبور کارگر به گل سر می زند از روی آن پیاده شده و روی گل منتظر یک زنبور جدید و حمل به یک کندوی دیگر خواهند ماند. و به این ترتیب خیلی زود یک منطقه به این انگل آلوده می شود.

زنبورهای کارگر در معرض آفت کش ها می میرند:

دکتر مارک براون، Ph.D. استاد دانشگاه دانشکده علوم زیستی در رویال هالوی انگلستان در این باره می گوید: کلونی ها نه تنها رو به زوال هستند، بلکه مطالعه ای از دانشگاه رویال هالوی لندن نشان داد که سموم کشاورزی باعث می شود میزان تخم ریزی در کندوها کاهش یابد و در پی آن کاهش جمعیت کلنی و مرگ آن. این زنبورها بخشی اساسی از زنجیره غذایی هستند و نابودی آنها خلل بزرگی در چرخه زنجیره غذایی ایجاد می کند. این تحقیق نشان داد که قرار گرفتن در معرض آفت کش پیرتروئید، که برای جلوگیری از آسیب حشرات به گیاهان گلدار استفاده می شود، به طور متوسط ​​16 درصد از جمعیت زنبورهای عسل را کاهش می دهد.

“ما می دانیم كه باید از گیاهان در برابر آسیب حشرات محافظت كنیم، اما باید با برقراری تعادل، اطمینان حاصل شود كه در این فرآیند به زنبورها آسیبی نمی رسانیم.”

نگرانی در مورد زنبورهای عسل در سراسر کره زمین آشکار است. محققان در استرالیا به عنوان بخشی از یک مطالعه دو ماهه برای تشریح علل کاهش جمعیت کلنی های زنبورهای عسل، حسگرهای کوچکی را به زنبورهای عسل متصل کرده اند و در حال تحقیقات بیشتر هستند. آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده (EPA) اخیراً حدود 460،000 دلار به دانشگاه ایالتی لوئیزیانا، دانشگاه ایالتی پن و دانشگاه ورمونت اعطا کرده است، تا با روشهایی برای کاهش استفاده از سموم دفع آفات بالقوه مضر مطالعه کنند. سازمان حفاظت محیط زیست گفته است که محافظت از زنبورها اولویت اصلی است.

چرا باید از زنبورها مراقبت کنید؟

کارل چسیک، مدیر مرکز تحقیقات زنبورهای عسل در کارولینای شمالی، گفت که زنبورهای عسل تنها یکی از معدود موجوداتی هستند که زندگی خود را صرف سود رساندن بیشتر به سایر جانداران می کنند. اگر بشر شرایط سیاره زمین را تغییر دهد و زنبورهای عسل نتوانند به حیات خود ادامه دهند، ما احمقانه فکر می کنیم که می توانیم از عواقب این انتخاب فرار کنیم. حتما باید برای نجات زنبورهای در حال انقراض برنامه ای تدوین شود.

کارل چسیک می گوید: یک زنبور عسل حداقل 100000 برابر از انسان کوچکتر است و نسبت به مواد موجود در محیط خصوصا سموم و آفت کش ها حساسیت بیشتری دارد. به این ترتیب، آنها نمی توانند به آنطور که ما فکر می کنیم با فناوری و تولیدات جدید بشر – از جمله آفت کش ها – سازگار شوند.

دکتر رابینسون ، Ph.D.، حشره شناس و مدیر انستیتوی زیست شناسی ژنومیک در دانشگاه ایلینوی در اوربانا-شامپاین گفت که مردم عادی می توانند کارهای بیشتری برای کمک به زنبورها در سطح محلی انجام دهند.

توصیه دیگر دکتر رابینسون: “شهروندان می توانند با به حداقل رساندن استفاده از سموم و آفت کش ها در باغها و حیاط خانه خود از مرگ بی رویه زنبورها جلوگیری کنند و در صورت امکان، زیستگاه هایی برای لانه زنبورهای وحشی ایجاد كنند.”

و اما در ایران…

به همراه شما بررسی می کنیم تهدیدهای زنبور عسل پرورشی و زنبور عسل وحشی را در ایران:

تهدید های زنبور عسل وحشی در ایران:

تا کنون هیچ آمار رسمی برای حفظ بقاء زنبورهای عسل وحشی در ایران منتشر نشده است، هنوز هیچ مرکز تحقیقاتی اطلاعاتی مبنی بر در نظر گرفته شدن بودجه اختصاصی برای انجام تحقیقات لازم برای حفظ گونه های مختلف زنبور عسل وحشی ارائه نداده است. گونه ارزشمند آپیس فلورا که بومی مناطق گرمسیری است در جنوب ایران است، اگر بخواهیم از نظر تهدید سموم و آفت کش ها جمعیت زنبور عسل آپیس فلورا را بررسی کنیم، با توسعه صنعت حفاری چاه آب عمیق و دستیابی به آب شیرین زیرزمینی در مناطق گرمسیری ایران مزارع مختلفی در این نواحی ایجاد شده و شروع به کشت کردند.

امتیاز این مزارع برای زنبور عسل وحشی دروران گلدهی برای زنبور عسل و زیان آن استفاده کشاورزان از سموم و آفت کش هاست که موجب نابودی زنبور عسل آپیس فلورا نیز می گردد. علاوه بر سموم و آفت کش ها این گونه زنبور عسل وحشی در سالیان اخیر بیشتر مورد تهاجم شکارچیان عسل وحشی قرار گرفته که اغلب آموزشی برای حفظ بقاء این گونه ندیده اند، و به این ترتیب شتاب انقراض آن دوچندان شده است. از مراجع ذیصلاح مثل جهاد کشاورزی، محیط بانی و جنگلداری تقاضا دارم برای حفظ نژاد ارزشمند آپیس فلورا برنامه ای اتخاذ کنند.

تهدیدهای زنبور عسل پرورشی در ایران:

زنبورستان هایی که در مجاورت مزارع و باغ ها قرار می گیرند، در معرض این تهدید قرار دارند که باغبان یا مزرعه دار اقدام به سمپاشی گیاهان و درختان نماید و این سمپاشی باعث تلفات زیادی در زنبورستان خواهد شد. این موضوع در فصل بهار بیشتر رایج است. همچنین بحث ارگانیک بودن محصول تولیدی نیز از میان می رود. بنابراین به زنبوردارن عزیز توصیه می گردد در هر منطقه ای که قصد اسقرار زنبورستان را دارند قبل از هر چیز با کشاورزان منطقه هماهنگی لازم را به عمل آورند تا از خسارت وارده به زنبورستان جلوگیری شود.

همچنین برای مقابله با کنه واروآ پیشنهاد می شود حتما از دارو های ارگانیک استفاده شود. مثل اسید اگزالیک و هایوکلین. هر چند استفاده از اسید اگزالیک دشوار و هایوکلین گران است، اما در نهایت در مقایسه با آفت کش ها به کلونی شما آسیبی نرسیده و محصول تولیدی شما هم ارگانیک خواهد بود